Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti ka thënë se elita politike në Beograd nuk ka hequr dorë nga projekti i Serbisë së Madhe. Kurti thotë se Vuçiç thjesht po e mashtron Perëndimin.
“Vuçiç thjesht po mashtron Perëndimin. Elita që dominon vendin nuk ka hequr dorë kurrë nga projekti i Serbisë së Madhe. Thjesht quhet diçka ndryshe tani, domethënë ‘Bota Serbe’”. Kjo do të thotë bashkim i të gjithë serbëve në një vend. Kjo do të nënkuptonte shpërbërjen e Bosnje-Hercegovinës, Malit të Zi dhe Kosovës”, u shpreh Kurti për gazetën zvicerane NNZ.
Kurti ka paralajmëruar se qëllimi i Serbisë është hakmarrja, dhe Kosova duhet të jetë e përgatitur.
“Thjesht duhet të dëgjoni me kujdes se çfarë po thotë Vuçiç. Për shembull, kur bëhet fjalë për Kaukazin e Jugut. Në vitin 2023, presidenti serb vlerësoi veprimet e Azerbajxhanit për “kthimin në shtëpi” të Nagorno-Karabakut. Zona shpalli në mënyrë të njëanshme pavarësinë në 1991. Presidenti i Azerbajxhanit Ilham Aliyev më pas mori kohën e tij. Ai u përqendrua në zhvillimin e ekonomisë dhe riarmatosi sistematikisht ushtrinë. Vetëm kur situata gjeopolitike e lejoi, ai goditi dhe rifitoi zonën. Durimi, sipas Vuçiçit, shpërblehet.
Kjo është pikërisht ajo që Vuçiç dëshiron të bëjë me Kosovën. Ushtron edhe durim strategjik, por synimi mbetet hakmarrja. Ne duhet të jemi të përgatitur për këtë”, vazhdon Kurti.
Pjesë nga intervista për për gazetën zvicerane NNZ:
Serbia si portë për ndikimin rus?
Albin Kurti, siç luftoi si aktivist politik kundër sundimit serb në vitet 1990, për të cilin kaloi dy vjet në burg, më vonë u mbrojt kundër rendit perëndimor të pasluftës.
Në vitin 2005, ai themeloi lëvizjen Vetëvendosje me një grup të vogël kolegësh, të cilët bënë fushatë për vetëvendosje për Kosovën dhe më vonë bashkim me Shqipërinë. Për ta bërë këtë, duhej të shkundej sundimi i administratës së OKB-së, e cila kishte nisur një proces të mundimshëm shtet-ndërtimi në vitin 1999 pas përfundimit të luftës.
Vetëvendosje u mobilizua kundër administratorëve, gjyqtarëve dhe policëve të huaj dhe mori përkrahje në rritje nga popullata. Kjo e bëri Kurtin një “flamur të kuq” për ambasadorët e fuqive perëndimore në Prishtinë, të cilët e shihnin veten si një lloj prokonsulli atje.
Kurti ka refuzuar kategorikisht edhe negociatat me Beogradin për statusin e Kosovës. Fakti që kjo rezultoi në “pavarësinë e monitoruar” në 2008 – nën presionin amerikan dhe kundër rezistencës së Serbisë, ishte i neveritshëm për të. Ai tha në një intervistë të asaj kohe: “Shtetet nuk ‘jepet’, por luftohen nga njerëzit”.
Ajo që e dallon Kurtin nga shumë politikanë është marrëdhënia e tij intime me teorinë politike. Ajo jo vetëm që i shërben atij si stimulim intelektual, por edhe i jep formë botëkuptimit dhe praktikës së tij. Ai studioi herët teoritë postkoloniale dhe lexoi klasikët e tyre. Nga ky këndvështrim, sovraniteti i Serbisë mbi Kosovën që nga Lufta e Parë Ballkanike në 1912 shfaqet si sundim kolonial, ndërsa nacionalizmi shqiptar, nga ana tjetër, shfaqet si emancipues. Kurti kritikoi protektoratin ndërkombëtar që pasoi në 1999 si sundim i huaj nën kujdesin neoliberal.
Dy dekada më vonë, kritika është më e moderuar në ton. Sipas Kurtit në një ngjarje të organizuar nga Shoqata e Politikës së Jashtme Zvicerane, Perëndimi ende e gjykon gabimisht Serbinë sot: ajo është një portë për ndikimin kinez dhe rus në Evropë.
Kjo duhet parë edhe në një këndvështrim tjetër. Edhe pse Serbia blen pajisje mbrojtëse kineze dhe ruse, ajo bëri një porosi miliarda dollarësh për avionët luftarakë francezë Rafale në gusht. Presidenti Aleksandar Vuçiç mban marrëdhënie të ngushta me Uashingtonin, Brukselin dhe Berlinin. Dhe kjo pavarësisht se ai feston afërsinë e tij me Rusinë dhe “Vëllain Xi” në media pranë regjimit dhe bojkoton regjimin e sanksioneve të Brukselit.
Vuçiç ka fituar favorin e Perëndimit duke pasur municion me vlerë mbi 800 milionë euro të dorëzuar në Ukrainë që nga sulmi i Rusisë. Ai është i lidhur me BE-në dhe Gjermaninë nga një i ashtuquajtur partneritet i lëndëve të para: depozitat e litiumit në Serbinë perëndimore, të cilat janë strategjikisht të rëndësishme për industrinë evropiane të makinave, do të minohen nga Grupi Rio Tinto në të ardhmen.
Kushdo që shikon atë që bën Vuçiç, jo atë që thotëm mund të arrijë në përfundimin: Serbia është e vendosur në kampin perëndimor. Pra, a është politika e sharrës mes Lindjes dhe Perëndimit vetëm një shfaqje për audiencën vendase? Po ashtu edhe pretendimi i Vuçiçit se nuk ka hequr dorë nga Kosova?
Kurti kundërshton: “Aspak, Vuçiç thjesht po mashtron Perëndimin. Elita që dominon vendin nuk ka hequr dorë kurrë nga projekti i Serbisë së Madhe. Thjesht quhet diçka ndryshe tani, domethënë ‘Bota Serbe’”. Kjo do të thotë bashkim i të gjithë serbëve në një vend. Kjo do të nënkuptonte shpërbërjen e Bosnje-Hercegovinës, Malit të Zi dhe Kosovës.
Trump dhe rreziqet e reja për Ballkanin
Thjesht duhet të dëgjoni me kujdes se çfarë po thotë Vuçiç, vazhdon Kurti. “Për shembull, kur bëhet fjalë për Kaukazin e Jugut.
Në vitin 2023, presidenti serb vlerësoi veprimet e Azerbajxhanit për “kthimin në shtëpi” të Nagorno-Karabakut. Zona shpalli në mënyrë të njëanshme pavarësinë në 1991. Presidenti i Azerbajxhanit Ilham Aliyev më pas mori kohën e tij.
Ai u përqendrua në zhvillimin e ekonomisë dhe riarmatosi sistematikisht ushtrinë. Vetëm kur situata gjeopolitike e lejoi, ai goditi dhe rifitoi zonën. Durimi, sipas Vuçiçit, shpërblehet.
“Kjo është pikërisht ajo që Vuçiç dëshiron të bëjë me Kosovën”, thotë Kurti.
“Ushtron edhe durim strategjik, por synimi mbetet hakmarrja. Ne duhet të jemi të përgatitur për këtë.”
Në fakt, disa zëra në Beograd po spekulojnë se fitorja e Trumpit në zgjedhje do të ofrojë mundësinë që të paktën të rikthehet veriu i Kosovës. Richard Grenell është një bartës i shpresës. Ish i dërguari special i Trump për Ballkanin Perëndimor mban lidhje të ngushta me Beogradin dhe është kritik i Kurtit. A është Trump rrezik për Kosovën?
Kreu i qeverisë qetëson diplomatikisht: Kosova ka punuar mirë me presidentët e të dyja palëve. Ajo u çlirua në vitin 1999 nën demokratin Bill Clinton, dhe George W. Bush, një republikan, ishte president kur Kosova u bë e pavarur në 2008.
Kur në Ballkan vijnë sërish kohë më të vështira, po planet e viteve të para? A është në agjendë bashkimi i Kosovës dhe Shqipërisë?
Jo, thotë Kurti, tani nuk është koha për këtë. Në një epokë konfliktesh të mëdha, perspektiva shtet-komb është shumë e ngushtë. Bëhet fjalë për Evropën tani. Duke pasur parasysh kërcënimin rus, ai më mirë do ta shihte vendin e tij të anëtarësohej në NATO./Pamfleti
